Αλάσκα

(Alaska). Χερσόνησος της Bόρειας Αμερικής, που εκτείνεται προς τη βορειοανατολική Ασία, από την οποία τη χωρίζει ο πορθμός του Μπέρινγκ (ή Βερίγγειος). Μαζί με τις Αλεούτες νήσους αποτελεί πολιτεία (1.477.268 τ. χλμ., 634.892 κάτ. το 2001) των ΗΠΑ. Βρέχεται στα Β από τον Βόρειο Παγωμένο ωκεανό, στα Δ από τη Βερίγγειο θάλασσα, στα Ν από τον κόλπο της Α. (Ειρηνικός ωκεανός) και συνορεύει στα Α με τον Καναδά. Διασχίζεται από τον βόρειο πολικό κύκλο και επομένως χαρακτηρίζεται από δριμύ κλίμα. Τη χειμερινή περίοδο ο Βερίγγειος πορθμός κατακλύζεται από πάγους: έτσι εξηγείται γιατί η Αμερική κατοικήθηκε από ασιατικές φυλές, σε εποχές προγενέστερες του ευρωπαϊκού αποικισμού. Η ακτογραμμή της Α. εμφανίζει πολύμορφο διαμελισμό, με κόλπους οι οποίοι χωρίζονται από χερσονήσους, που μερικές φορές εισχωρούν βαθιά στη θάλασσα, όπως η χερσόνησος της Α. στα Ν, της οποίας προέκταση αποτελούν οι Αλεούτες νήσοι. Μορφολογικά η Α. μπορεί να χωριστεί σε τρεις διαφορετικές περιοχές: την παράκτια του Ειρηνικού, στα νότια, όπου κυριαρχεί μια αλυσίδα οροσειρών με ψηλές κορυφές (Σεντ Iλάιας 5.489 μ., Μακ Κίνλεϊ, 6.194 μ.)· την κεντρική, που τη διαρρέει ο ποταμός Γιούκον, ο μεγαλύτερος της Α., και η οποία αποτελείται από ένα οροπέδιο· και την αρκτική περιοχή, που τη διασχίζουν τα όρη Μπρουξ (2.699 μ.). Ανθρωπογεωγραφία και οικονομική γεωγραφία. Η εξερεύνηση της περιοχής άρχισε μόλις το 1741 από τον Βίτους Μπέρινγκ, για λογαριασμό της Ρωσίας. Ακολούθησε το 1778 ο Τζέιμς Κουκ και στις αρχές του 19ου αι. διάφορες αποστολές εξερεύνησαν τις ακτές από τον Ειρηνικό έως τον Βόρειο Παγωμένο ωκεανό. Η συστηματική εξερεύνηση της Α. και ο αποικισμός της που ακολούθησε, οφείλονται κυρίως στους Σιβηριανούς και Αμερικανούς κυνηγούς, που από το 1784 ίδρυσαν εταιρείες με σκοπό το κυνήγι ζώων για γουναρικά. Η Α. ανήκε τότε στη Ρωσία, η οποία το 1867 την παραχώρησε στις ΗΠΑ αντί 7.200.000 δολαρίων, ποσού που και την εποχή εκείνη ήταν μικρό για την τεράστια αυτή περιοχή, έστω και αν υπήρχε τότε η άποψη ότι δεν παρείχε δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης. Η Α. αποτέλεσε τότε διαμέρισμα των ΗΠΑ και παραχωρήθηκε διοικητικά στην πολιτεία Όρεγκον· το 1912 έγινε αυτόνομη διοικητική περιφέρεια και μόλις τον Μάρτιο του 1959 ανακηρύχθηκε ομόσπονδη πολιτεία. Εκτός από το κυνήγι ζώων για γουναρικά, η Α. παρουσίασε μεγάλο οικονομικό ενδιαφέρον εξαιτίας των κοιτασμάτων χρυσού και χαλκού που ανακαλύφθηκαν. Σήμερα από το έδαφός της εξορύσσονται χαλκός, χρυσός, κασσίτερος, λευκόχρυσος (πλατίνα) και άργυρος. Η εκμετάλλευση, ιδίως στις νότιες ακτές, των δασών (πεύκα και έλατα) που καλύπτουν τα 44% της χώρας αποτελεί έναν άλλο σημαντικό πόρο. Στην τούνδρα της Α. γίνεται κτηνοτροφία ταράνδων, ενώ από τα νησιά Πριμπίλοφ, στη Βερίγγειο θάλασσα, προέρχονται τα 3/4 της παγκόσμιας παραγωγής δέρματος φώκιας. Πριν ανακαλυφθεί ο ορυκτός της πλούτος (1880), στην Α. ζούσαν μόνο Εσκιμώοι και κυνηγοί γουναρικών, που μόλις ξεπερνούσαν τις 30.000. Έκτοτε, εξαιτίας και της συστηματικής εκμετάλλευσης των δασών, άρχισε η ανάπτυξη τηςΑ., η οποία, ιδίως τα τελευταία χρόνια, σημειώνει ταχύτατο ρυθμό. Ο πληθυσμός, από 75.000 κατ. το 1941 ξεπερνά του Τζούνο, που λειτούργησαν έως το 1944, έγιναν περίφημα σε όλο τον κόσμο για τον τρόπο επεξεργασίας μεταλλεύματος με χαμηλό ποσοστό περιεκτικότητας χρυσού. Άλλα αξιόλογα κέντρα είναι το Άνκορεϊτζ (226.800 κάτ. το 2002), σημαντικό εμπορικό λιμάνι και σταθμός των υπερπολικών αεροπορικών γραμμών, το Κέτσικαν (8.500 κάτ.), από τα μεγαλύτερα αλιευτικά κέντρα της Α., με περισσότερα από 2.500 αλιευτικά, που τα μισά από αυτά ασχολούνται με την αλιεία γλώσσας και σολομού, και το Σπέναρντ (12.000 κάτ.), εμπορικό λιμάνι στην ακτή του Ειρηνικού. Οι οδοί επικοινωνίας περιορίζονται σε σιδηροδρομικές γραμμές (περ. 2.000 χλμ.) και λίγους αμαξιτούς δρόμους, από τους οποίους μεγάλη σημασία έχει ο αυτοκινητόδρομος Αλκάν (Α. – Καναδάς), που κατασκευάστηκε για στρατιωτικούς σκοπούς το 1942, όταν οι Ιάπωνες είχαν καταλάβει αρκετέςαπό τις Αλεούτες νήσους· έχει μήκος 2.435 χλμ. και ενώνει το Ντόζον του Καναδά με το Φέρμπανξ (31.000 κάτ.) στην καρδιά της Α. Αεροφωτογραφία της Τζούνο, που είναι η πρωτεύουσα της Αλάσκας Η δενδρώδης βλάστηση στην Αλάσκα αποτελείται κυρίως από κωνοφόρα και εξαρτάται βασικά από το γεωγραφικό πλάτος και ύψος. Άποψη της πόλης Άνκορεϊτζ, που είναι η σημαντικότερη και πολυανθρωπότερη στην Αλάσκα. Άποψη του ορεινού συγκροτήματος Μακ Κίνλεϊ στην Αλάσκα. Ειδυλλιακό τοπίο με φόντο το ορεινό συγκρότημα Μακ Κίνλεϊ.